Propolis, znany także jako kit pszczeli, to wyjątkowy produkt pszczół, który od wieków fascynuje ludzi swoim wszechstronnym działaniem oraz tajemniczym pochodzeniem. Już starożytne cywilizacje doceniały jego właściwości i szeroko wykorzystywały w medycynie, rytuałach i codziennym życiu.

Czym jest propolis?

Nazwa „propolis” pochodzi z języka greckiego i oznacza „obrońcę miasta” lub „mury miejskie”, co doskonale oddaje jego rolę w pszczelim ulu. Pszczoły zbierają żywice z różnych roślin i mieszają je z woskiem, tworząc lepki kit, który służy im do uszczelniania ula, zabezpieczania przed infekcjami, a nawet porządkowania przestrzeni – na przykład poprzez obudowywanie ciał umarłych intruzów, by chronić rodzinę przed rozkładem i chorobami.

 Zdj. Kit pszczeli, źródło: Copilot

Historia propolisu – dar dawnych kultur

W starożytnym Egipcie propolis był wykorzystywany do mumifikacji oraz jako środek leczniczy. Zarówno Grecy, jak i Rzymianie stosowali go jako naturalny antyseptyk, leczący rany i stany zapalne. Dioskurides, słynny lekarz z I wieku n.e., opisywał propolis jako środek o wielu zaletach zdrowotnych, a średniowieczni zielarze używali go do dezynfekcji pomieszczeń i leczenia infekcji jamy ustnej. W epoce renesansu zainteresowanie propolisem wzrosło, a znani zielarze, tacy jak John Gerard, polecali jego stosowanie na różnorodne schorzenia. W czasach współczesnych, szczególnie w okresie II wojny światowej, propolis był używany w sowieckich klinikach jako wsparcie w leczeniu gruźlicy, zapalenia płuc, a także ran i stanów zapalnych.       

Zdj. Mumifikacja, źródło: Copilot

Właściwości i znaczenie

Propolis zawiera żywice, woski, olejki eteryczne, pyłek kwiatowy oraz inne bioaktywne substancje, które nadają mu silne właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwzapalne oraz immunomodulujące. Dzięki temu jest wykorzystywany w suplementach diety, naturalnych kosmetykach, maściach i preparatach wspierających odporność.

Zdj. Propolis w wersji rozcieńczonej spirytusem, autor: Daria Zalewa

Ciekawostki o propolisie

• Pszczoły używają propolisu także do „karania” lub zatrzymywania ciał intruzów, takich jak myszy czy jaszczurki, których nie mogą usunąć – otaczają je kitem pszczelim, by zapobiec rozkładowi i zanieczyszczeniu ula.
• W Biblii istnieje wzmianka o „Balsamie Gilead”, który niektórzy badacze utożsamiają z propolisem, cennym lekiem stosowanym także w starożytnej Judei.
• Propolis był znany i stosowany na całym świecie – od medycyny ludowej Słowian, przez kulturę Inków, aż po tradycyjne leczenie w Chinach i Indiach.
• Pszczoły wykorzystują propolis do budowania i uszczelniania ula, co chroni go przed zimnem, wilgocią i infekcjami.
• Prowadzone są badania nad jego potencjałem w terapii nowotworów i chorób przewlekłych.

Zdj. Słowiańska Medycyna Ludowa – Propolis w użytku, źródło: Copilot

Historia propolisu to wielowiekowa opowieść o naturalnym skarbie, który łączy świat pszczół i człowieka. Jego wyjątkowe właściwości oraz tradycja stosowania czynią go jednym z najbardziej wartościowych produktów natury, docenianym zarówno w dawnych cywilizacjach, jak i we współczesnej medycynie naturalnej. Propolis pozostaje żywą legendą pszczelarstwa i zdrowia, ciągle inspirując nas do odkrywania jego tajemnic i wykorzystania w codziennym życiu.